Pod pojęciem wzorcowania należy rozumieć proces obejmujący zbiór działań, które przeprowadzane są w ściśle określonych warunkach. Ich celem jest określenie różnic występujących pomiędzy wartościami zmierzonymi na urządzeniu pomiarowym lub układzie pomiarowym, a wartościami jakie przedstawia urządzenie wzorcowe lub układ wzorcowy. Uzyskany wynik jest podstawą do stwierdzenia poprawności pomiaru lub ewentualnych nieprawidłowości, które mogą pojawić się w procesie. Samo wzorcowanie jest też pomocne w określeniu innych właściwości procesu. Przykładem mogą być tu efekty wielkości wpływających. Nie można jednak mówić o jednej uniwersalnej metodzie wzorcowania – ta jest zależna od specyfiki samego urządzenia, które ma być poddane procesowi.
Jednym z urządzeń pomiarowych, dla którego stosowane jest wzorcowanie, jest termometr. Konieczność uzyskania bardzo dokładnych wyników wymusza w tym przypadku zastosowanie zaawansowanych technik, realizowanych w ściśle kontrolowanych warunkach. W ten sposób możliwe jest niezwykle precyzyjne dostrojenie urządzenia pomiarowego, co daje gwarancję, że odczytywane przez nie wartości zawsze będą zgodne z realnymi warunkami, stwarzanymi przez środowisko, w którym pracuje. Wzorcowania termometrów mogą podjąć się wyłącznie wyspecjalizowane podmioty, którym została nadana właściwa akredytacja. W przypadku termometrów, sam proces wzorcowania może być realizowany na trzy sposoby, zależnie od typu i specyfiki urządzenia pomiarowego.
Różne procesy produkcyjne wymagają zastosowania różnych termometrów. Jednymi z najczęściej stosowanych mierników temperatury są termometry wyposażone w zewnętrzny czujnik / czujniki. Tego typu urządzenia podlegają wzorcowaniu w warunkach suchych lub w tzw. kąpieli kalibracyjnej, o ile pozwalają na to uwarunkowania konstrukcyjne samego czujnika. Sam proces kalibracji polega w tym przypadku na umieszczeniu czujników (urządzenia wzorcowanego oraz kontrolnego) w układzie z wymuszonym obiegiem określonej cieczy lub w tzw. termostacie suchym. Części pomiarowe urządzeń trafia do specjalnie przygotowanego bloku, który charakteryzuje się wyrównanym rozkładem temperatur. Same czujniki powinny być umieszczone tak blisko siebie, jak tylko jest to możliwe.
Niektóre termometry charakteryzują się na tule dużymi rozmiarami, że przeprowadzenie kalibracji w warunkach kąpieli lub termostatu suchego staje się niemożliwe. W takiej sytuacji stosowana jest metoda wzorcowania w tzw. komorze klimatycznej. Taka sama technika ma zastosowanie w sytuacji, w której urządzenie do pomiaru temperatury nie jest wyposażone w czujniki zewnętrzne, tzn. gdy te znajdują się wewnątrz obudowy. Metoda ta ma też zastosowanie we wzorcowaniu przyrządów, które są dedykowane do pomiaru temperatury otaczającego go powietrza i innych gazów.
Niektóre termometry, jak choćby kamery termowizyjne lub pirometry, dokonują odczytu na podstawie skierowania ich sensorów na źródło ciepła. W takiej sytuacji wzorcowanie polega na zastosowaniu wzorcowego źródła. Jeżeli odczytana temperatura jest zgodna z realnymi warunkami, wszystko jest w największym porządku.
Laboratorium Usługowo – Badawcze BIOCHEMIK
Piła, ul. Strefowa 15